|
|
|
Bataille de Neerwinden (1793), aquarelle.
Oostenrijkse en Nederlandse soldaten bij Neerwinden. Johann Nepomuk Geiger (1805-1880).
(Coll. Östenreichische Nationalbibliothek). |
|
Rechts: Anno 1793. Prins Frederik wordt
in de slag bij Wervik gewond , 1835 - 1895. Barend Wijnveld (1820-08-13 -
1902-02-18) (schilder) (Coll. Amsterdam Museum)
1 februari 1793 verklaarde Frankrijk de oorlog aan de republiek en nog dezelfde maand
rukte Dumourier over de grenzen van Nederland, waar zich patriotten ofwel Bataven
zich bij hem voegden.
Breda werd als eerste veroverd, Geertruidenberg en Klundert bezweken, Willemstad
kwam in gevaar en Venlo en Maastricht werden onder de voet gelopen.
Zijn broer George was op 24 februari uit Den Haag vertrokken om Venlo te ontzetten,
2 maart voegde Willem Frederik zich bij hem om tezamen aan het hoofd van de Nederlandse
krijgsmacht te strijden. Het aantal soldaten waarover zij konden beschikken was veel
kleiner, dan dat van de Fransen. In Den Haag probeerde de regering de manschappen
en uitrusting aan te vullen. ook werden ze door Engeland, Pruisen en Oostenrijk ondersteund.
Een van de eerste overwinningen op de Fransen was die van Neerwinden op 18 maart,
waarbij Dumourier gedeeltelijk werd verslagen. Ook werden begin april, Breda en Geertruidenberg
uit de macht van de Fransen verlost. De hele zomer vochten prins Willem Frederik
en zijn broer dagelijks met veel geluk tegen de overmacht, die West-Vlaanderen wilde
binnen dringen. (Bron: Historici.nl)
De Staatse troepen onder leiding van prins Willem Frederik en Prins Willem George
Frederik kwamen 12/13 september 1793 bij Menen in botsing met een Frans-Bataafs Legioen
waarbij de gevluchte patriot Daendels zich als een revolutionair militair onderscheidde.
Onder zijn leiding dreven de Bataven in een man-tegen-man gevecht Willem Frederik
en diens troepen uit de vesting Menen in België.
Het Nederlandse leger leverde op 12/13 september 1793 slag bij het Vlaamse Wervik,
halverwege tussen Ieper en Roubaix. Daarna werden de Staatse troepen door een zesvoudige
Franse overmacht bij het Vlaamse Wervik, halverwege tussen Ieper en Roubaix, verslagen.
De Oostenrijkers waren vlakbij, maar de Oostenrijkse generaal had alleen orders om
Engelsen, en niet, om ook Nederlanders te helpen. Na een paar uur tegenstand en verlies
van duizenden soldaten sloegen de troepen van Willem Frederik op de vlucht. Zijn
broer prins Willem George Frederik werd zwaar gewond. Hij kreeg een geweerkogel in
de rechterschouder en viel van zijn paard. Met moeite konden enkele van zijn trouwe
huzaren hem uit het gevecht redden en drie uren verder naar Roeselare brengen, voor
er een verband kon worden gelegd. Onder het lijden van hevige pijnen moest de prins
een paard bestijgen om niet in handen te vallen van de vijandelijke troepen, die
in de omgeving rondzwierven. Te paard reed hij naar Tielt en vandaar met een wagen
naar Sluis en daarna met een zeiljacht naar Rotterdam. Na 3 dagen kwam hij Den Haag
aan, waar hij zich meer bezorgd maakte over het lot van zijn troepen, dan de pijn
van zijn verwonding. Het werd een pijnlijke geschiedenis. Verdovingsmiddelen waren
toen nog onbekend en telkens moesten weer in de wond worden gesneden om zilverdraad
van epauletten te verwijderen en flarden laken van de uniformjas. Nooit werd de Prins
weer helemaal de oude. |
|
|
|
Slag bij Fleurus op 26 juni 1794.
De eerste veldslag waarbij door de Fransen balonnen werden gebruikt om een beter
overzicht te hebben op het strijdtoneel. (Bron: 1789-1799.blogspot.nl) |
|
Toch was hij het volgend voorjaar
van 1794 weer vroeg van de partij, om zijn oudere broer bij te staan.
Hij werd bij zijne aankomst in het hoofdkwartier te Luik door zijne wapenbroeders
met vreugdegejuich ontvangen. Gedurende de winterkwartieren had het leger haar verlies
van het vorige jaar tamelijk hersteld en was door onderscheidene ten dele uit de
vestingen getrokken regimenten aanzienlijk versterkt geworden. Onder het opperbevel
van den Willem Frederik was ook een aanzienlijke afdeling van het Oostenrijkse leger
gesteld, en overeenkomstig het afgesproken plan werd reeds in april de belegering
van Landrecies ondernomen, hetwelk zich ook na een hevig bombardement op het eind
van april aan Willem Frederik moest overgeven. Bij de talrijke pogingen van de vijand
om de vesting te ontzetten, gaf Willem George Frederik aan de spits van zijn ruiterij
weer vaak blijk van zijn kennis en van zijn moed.
De Duitse keizer dankte de overwinnaar, die "de Coalitie de weg naar Parijs
had geopend". Maar de Coalitielegers sloegen de weg naar Parijs niet in. Zij
werkten onvoldoende samen.
26 juni 1794 vielen de coalitietroepen, waaronder de Staatse troepen, met 70 000
man bij Fleurus de 80 000 man Franse troepen aan. Aanvankelijk drongen de Oostenrijkers
en de troepen van Willem Frederik en Willem George Frederik (18 000 man) de Franse
troepen terug. Maar moordend geschutsvuur en zware aanvalsgolven van de Fransen veroorzaakten
zulke grote verliezen, dat de coalitie het slagveld prijsgaf. Voor de Fransen betekende
de slag bij Fleurus een glorieuze overwinning, die de weg naar de linker Rijnoever
opende.
Deze slag bezegelde het lot van de Nederlanden.
Vanwege het dreigende gevaar werd op 27 juli 1794 in Breda oorlogsberaad gehouden
in aanwezigheid van Willem V en Willem Frederik. Daar werd, tegen de zin van Willem
V in, besloten het Hollandse leger in de vestingen onder te brengen en het Engelse
leger in een centrale positie bij Breda te plaatsen.
De Fransen rukten steeds verder op. Op 7 januari 1795 voerden de twee jonge Oranjeprinsen
een laatste strategische bespreking in Utrecht met de Engelse legerleiding. Als de
Engelsen niet konden beloven een deel van hun strijdmacht voor de verdediging van
Holland in te zetten maar op Hannover in Duitsland zouden terugtrekken, zouden volgens
de Oranjeprinsen de Staten-Generaal over een overgave gaan onderhandelen met de Franse
generaals. Deze belofte wilden de Engelsen niet geven.
Op 15 januari 1795 trokken de Fransen de Lek over en bezetten op de 16de Rhenen en
Wageningen. De Engelsen hadden hun overtocht niet durven beletten en verlieten plunderend
Utrecht in de richting van Amersfoort en Zutphen om van daaruit het Duitse Münster
te bereiken. De Engelse gezant lord St. Helen's vertrok aan boord van een Brits oorlogsschip
uit Hellevoetsluis.
17 januari 1795 begonnen de Staten-Generaal de onderhandelingen met Frankrijk. Er
leek geen andere vluchtweg open te staan, dan via Scheveningen.
(Bron tekst: Historici.nl, Wikipedia.org en Dbnl.org) en (Bron tekst: Oranje in Ballingschap,
Mr. L.A. Struik. Uitgave: de Bataafse Leeuw, Amsterdam 2006 en Oranje in ballingschap,
H. Algra. Uitgave: J.H. Kok N.V., Kampen, 1948) |
|
Bronnen: |
Willem I Frederik op Wikipedia |
Willem Frederik
op Historici.nl |
Bataille de Neerwinden
(1793) |
Prins Frederik wordt in de slag bij
Wervik gewond |
Slag bij Fleurus
1794 |
Boek:
Oranje in Ballingschap, Mr. L.A. Struik |
|
|
|