Keulen 9 oktober 1654 tot 24 februari 1655
 
Terwijl Charles wegkwijnde in Keulen hadden zijn aanhangers in Brittannië niet stil gezeten. De Royalistische beweging groeide gestaag en eind december 1653 was het geheime genootschap "The Sealed Knot" opgericht, dat de belangen van de beweging moest behartigen. Het eerste complot mislukte van het begin af aan en daardoor wist de regering van het bestaan van het genootschap. Maar de samenzweerders lieten zich niet ontmoedigen en maakten plannen voor een algemene opstand in de zomer van 1654. In mei 1654 werd de regering vroegtijdig gealarmeerd door de ontdekking van het complot om Cromwell te vermoorden.

In december 1654 ontdekte Cromwell het wijdverspreide complot, waarbij de legers van de drie koninkrijken van Groot Brittannië en een smaldeel van de vloot betrokken waren. Twee legerleiders werden gevangen gezet in de Tower van London tot de dood van Cromwell in 1658.

De Royalisten hadden 14 januari 1655 gekozen als dag voor de algemene opstand. Wapens werden naar London gebracht en uitgedeeld. De vrouwen van aanhangers van Charles brachten brieven rond. Alles moest geheim blijven, maar discretie was nooit een sterke kant van de Royalisten en de plannen voor een opstand werden het gesprek van de dag en niet alleen in Parijs en London, ook in Den Haag.

De laatste dagen van februari 1655 ontdekte de regering in Engeland, dat ze het spoor naar de Koning kwijt waren. Charles was in het geheim uit Keulen vertrokken en 3 weken was hij van de aardbodem verdwenen. Sommigen zeiden dat hij in Holland was, anderen in Vlaanderen en enkelen in Teyling bij Leiden. Een hardnekkig gerucht was, dat Charles bij zijn zus op Teyling was en de Staten Generaal lieten weten dat het niet in overeenstemming was met de afspraken uit augustus 1653. Maria antwoordde, dat Charles niet bij haar was en ook niet was geweest.

Andere bronnen zeiden, dat hij bij Graaf Willem Frederik van Nassau-Dietz (1613-1662) in Friesland was of bij zijn moeder in Frankrijk. Maar de algemene mening was, dat hij al in Engeland was geland.

De Engelse regering was gewaarschuwd door bronnen in Frankrijk, Vlaanderen, Holland en Duitsland en wachtte gespannen af. Verschillende mensen werden gezien, die op Charles leken en soms werden ze opgepakt. Maar Cromwell wist dat Charles nooit het kanaal was overgestoken. (Bron tekst: The Travels of the King, Charles II in Germany and Flanders 1654-1660 by Eva Scott).
Portret van Charles II uit de Studio van Gerrit/Gerard van Honthorst . (Coll. National Trust, Ashdown House, Lambourn, Newbury, Berkshire, England)
 
Gerard Hermansz. van Honthorst (1592-1656) was een Nederlands schilder, een van de meest begaafde volgelingen van Caravaggio. Hij wordt gerekend tot de Utrechtse caravagisten. Hij was een van de weinige schilders met een internationale faam. Zijn grote voorbeeld was Antony van Dyck. (Bron: Wikipedia.org)
Bronnen:
Charles II van Engeland op Wikipedia
Portret van Charles II
Gerard Hermansz. van Honthorst op Wikipedia
Boek TheTravels of The King