Brussel en Brugge 14 maart 1656 - 15 maart 1658   Bommenede, Zacharias Roman (1595 - ca.1675) Cartograaf en uitgever. (Bron: Geheugenvannederland.nl) De familierelatie van de Stuarts stond onder druk. Zelfs zijn toegewijde zus Maria, Prinses van Oranje, had de kant van zijn moeder gekozen. James kreeg nu de genegenheid die zij eerder voor Charles had. James en Charles hadden geen goede verstandhouding. Net als zijn zus behoorde hij tot het kamp van zijn moeder Koningin Henrietta Maria. Kardinaal Mazarin en Cromwell waren op de hoogte van de controverse. Cromwell probeerde de Stuarts verdeeld te houden. Charles wilde John Berkeley, een bediende van James van het hof verwijderen. James koos heftig partij voor zijn bediende, waarbij hij vurig werd gesteund door zijn zus, Maria Henrietta. De gemoederen werden zo heftig, dat James besloot te vluchten. Hij deed net of hij accoord ging met het vertrek van John Berkeley, maar vroeg hem in Vlissingen te wachten. Begin januari 1657 stond James heel vroeg op, wekte zijn broer Henry en vroeg hem op te staan en met hem op jacht te gaan. James bracht nog een bezoek aan Maria, maar ging, zonder haar van zijn plannen op de hoogte te stellen, op weg. In Sluis zei James tegen Henry, dat hij iemand voor zaken uit Engeland zou ontmoeten en liet Henry achter om te jagen in het moeras. Indien James niet binnen twee uur terug zou zijn, moest Henry naar Brugge terug gaan. James ging verder naar Vlissingen, waar hij Berkeley ontmoette en samen gingen ze naar Middelburg, maar de strenge vorst blokkeerde de route naar Utrecht. De vluchtelingen weken uit naar Veere en vonden een Frans schip in de haven. In verband met het gevaar door een Engels oorlogsschip te worden opgebracht, gingen ze met een boerenwagen naar Bommene ook wel Bommenede en vandaar met een boot naar Hellevoetsluis en tenslotte naar Utrecht, waar James besloot op een brief van Charles te wachten. In Utrecht bood Baron van Zuylenstein, een onwettige zoon van prins Frederik Hendrik, Prins van Oranje, die met een Engelse Killegrew was getrouwd, hem gastvrijheid. (Bron tekst: The Travels of the King, Charles II in Germany and Flanders 1654-1660 by Eva Scott). Kaart van Schouwen Duyvelant uit de 17e eeuw. Bronnen: Charles II van Engeland op Wikipedia Bommenede, Zacharias Roman Bommenede op Wikipedia Boek TheTravels of The King