Brussel 15 maart 1658 - 31 maart 1660
 
James en Henry bezochten intussen hun zus in Den Haag. Toen ze daar 22 september aankwamen lag Maria al in bed, maar ze spraken met haar tot de volgende ochtend. Ze vertrokken net zo haastig als ze waren gekomen. James ging terug naar Nieuwpoort.

In Nieuwpoort onderschepte hij de eerste instructies en berichten van de nieuwe Protector vn Engeland aan de ambassadeurs in Frankrijk en Holland en die stuurde James door naar Don Juan.
In oktober bezocht James Den Haag, maar Maria was bang voor zijn onbezonnenheid en nam hem mee naar Delfshaven en vandaar naar Breda waar ze de winter doorbracht met haar twee jongere broers.

Van de Staten hadden ze niets meer te vrezen, omdat ze het nieuws van de dood van Cromwell met onverbloemde vreugde hadden begroet.
In Amsterdam waren ze gek van vreugde want de duivel was dood.
Maar Engeland maakte geen beweging in de richting van herstel van de Stuarts. Frankrijk bleef een bondgenoot van Engeland en de Generale Staten van Holland vernieuwden hun verdrag met Engeland.

De grote verwachtingen na de dood van Cromwell vervaagden snel.
De douarière, Amalia van Solms trok haar toestemming voor het huwelijk van haar dochter met Charles in en Henriette Catherina trouwde binnen een maand met de Prins van Anhalt-Dessau.

Intussen kwamen uit London en Parijs brieven over de amoureuze reputatie van Charles. Maar het was pech dat zijn fouten Charles zijn bruid hadden gekost.

Nooit waren zijn vooruitzichten zo hopeloos geweest en nooit was zijn armoede rampzaliger. Het aanzienlijke huishouden dat hij in Brugge had, bestond niet meer. In Brussel gebruikte Charles het huis van Graaf Egmont uit zuinigheid. Alles wat hij bezat was verkocht of verpand en zijn zilveren bestek en borden waren vervangen door tinnen.
Zijn hofhouding bestond uit klagende en gebroken mensen, die onderling voortdurend ruzie maakten. Meningsverschillen over schulden leidden tot duels en doden.

De Spanjaarden hadden hun toegezegde toelage al vier maanden niet betaald en was weinig kans dat ze het wel zouden doen.
James en Henry waren er niet veel beter aan toe, maar zij konden in ieder geval gebruik maken van de gastvrijheid van hun zus in Breda.

Tijdens de winter woonden de broers in Breda en in het voorjaar kregen ze zelfs toestemming om naar Den Haag te gaan.
James en Henry hadden méér sympathie voor hun zus Maria, dan voor Charles en Maria wilde niets meer te maken hebben met Charles. (Bron tekst: The Travels of the King, Charles II in Germany and Flanders 1654-1660 by Eva Scott).
Mary (1631ñ1660), Princess Royal and Princess of Orange by Adriaen Hanneman. Geschilderd: c.1656ñ1660
(Coll. Bristol Museum and Art Gallery)
Bronnen:
Charles II van Engeland op Wikipedia
Mary (1631ñ1660), Princess Royal and Princess of Orange
Boek TheTravels of The King