Het verblijf van Maria Stuart in Nederland
De prinses van Oranje, Maria Henriëtta Stuart, de weduwe van prins Willem II, bezoekt het atelier van Bartholomeus van der Helst. Op de achtergrond de 'Schuttersmaaltijd' van 1648. De prinses heeft een waaier in de hand, zij wordt vergezeld door twee heren en een vrouw. Schilder: Hendrik Jacobus Scholten (1824-1907). De schilder heeft zich waarschijnlijk laten inspireren door het portret van Maria Stuart, dat Van der Helst in 1652 schilderde. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam)
 
Echtgenote van de stadhouder
Na de dood van prins Frederik Hendrik in maart 1647 mocht Maria zich, als echtgenote van diens opvolger Willem II, prinses van Oranje noemen. Haar schoonmoeder, Amalia van Solms - met wie zij al vanaf haar aankomst in Den Haag veel minder goed kon opschieten dan met haar schoonvader - had met die vooraanstaande positie van Maria grote moeite. De verhouding tussen de twee vrouwen zou met de jaren verslechteren. In Elizabeth Stuart, haar directe tante en voormalig koningin van Bohemen, vond Maria daarentegen een geestverwante in sociaal, cultureel en politiek opzicht. Elizabeth, bijgenaamd de 'Winterkoningin', woonde van 1621 tot 1661 als ballinge in een paleis aan de Kneuterdijk.
Tijdens het drieëneenhalf jaar durende stadhouderschap van Willem II voerde het stadhouderlijk paar een geldverslindende staat in hun stadspaleis aan het Noordeinde en in het jachtslot te Honselaarsdijk. Onder andere Amalia maakte daar bezwaar tegen. Ook sprak de schoonmoeder meermalen haar ongenoegen uit over het 'Engelsche werck' van de Royalisten, die tijdens de burgeroorlogen hun vaderland hadden verlaten en in groten getale in Den Haag toevlucht en (financiële) steun zochten. Willem II leende zijn zwagers Charles, Prins van Wales, en Jmes, Hertog van York, grote geldbedragen en subsidieerde ook hun verblijf in Den Haag.
Ook de aanvankelijke kinderloosheid van Maria gaf aanleiding tot zorgen en roddel aan het Haagse hof. Na een miskraam in het najaar van 1647 ging het gerucht dat de prinses onvruchtbaar was geworden. Op 14 november 1650 - haar negentiende verjaardag - beviel Maria van een zoon. Deze kwam vaderloos ter wereld, aangezien Willem II een week eerder aan de pokken was overleden. (Bron: Historici.nl)
 
De schuttersmaaltijd in de Voetboogdoelen of St. Jorisdoelen te Amsterdam ter viering van het sluiten van de vrede van Munster, 18 juni 1648. Voorgesteld zijn: kapitein Cornelis Jansz Witsen (met de zilveren drinkhoorn), luitenant Johan Oetgens van Waveren (die zijn hand schudt), de vaandrig Jacob Banningh (zittend naast de grote trommel), Dirck Claesz Thoveling en Thomas Hartog (sergeanten), Pieter van Hoorn, Willem Pietersz van der Voort, Adriaen Dirck Sparwer, Hendrick Calaber, Govert van der Mij, Johannes Calaber, Benedictus Schaeck, Jan Maes, Jacob van Diemen, Jan van Ommeren, Isaac Ooyens, Gerrit Pietersz van Anstenraadt, Herman Teunisz de Kluyter, Andries van Anstenraadt, Christoffel Poock, Hendrick Dommer Wz, Paulus Hennekijn, Lambregt van den Bos en Willem (de trommelslager). Op de grote trommel hangt een papier met een gedicht van Jan Vos. Door de openstaande ramen is de gevel van de brouwerij 'het Lam' aan de Singel zichtbaar. Rechts brengt een vrouwen een kalkoenpastei binnen. Op tafel staan tinnen borden, roemers en andere glazen. Links staat op de vloer een grote metalen koeler met een wijnvat. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam)
 
Hendrik Jacobus Scholten (Amsterdam, 11 juli 1824 - Heemstede, 29 mei 1907) was een Nederlands kunstschilder, etser en aquarellist. Hij schilderde genrestukken, interieurs, figuurvoorstellingen, portretten, historische stukken en stadsgezichten. Op het gebied van historisch werk schilderde Scholten vooral de periode van de Gouden Eeuw. (Bron: Wikipedia.org)
 
Bartholomeus van der Helst of Bartelt (1613 - 16 december 1670) was een Nederlands kunstschilder uit de Gouden Eeuw. Hij schilderde voornamelijk individuele portretten, maar ook groepsportretten van regenten en schutters. Er zijn slechts een historiestuk, een naakt en een stadsgezicht van hem bekend. De wat lossere en gladdere stijl van Van der Helst kwam in het midden van de 17de eeuw in de mode en verdrong de meer psychologische van Rembrandt, zijn grote concurrent. Een aantal van Rembrandts leerlingen, zoals Ferdinand Bol en Govert Flinck, namen de gladde stijl van Van der Helst over. (Bron: Wikipedia.org)
 
Bronnen:
Maria Henriëtte Stuart op Wikipedia
Maria Henriëtte Stuart
De prinses van Oranje bezoekt het atelier van Bartholomeus van der Helst
Na de dood van prins Frederik Hendrik
Hendrik Jacobus Scholten op Wikipedia
De schuttersmaaltijd in de Voetboog- of St. Jorisdoelen te Amsterdam
Bartholomeus van der Helst op Wikipedia