|
|
|
|
De vlucht uit
Engeland van James II in 1648 |
|
James
werd geboren op 14 oktober 1633 als derde zoon van koning Charles I van Engeland
en koningin Henriëtta Maria van Frankrijk. Zijn geboorte vond plaats in het
St. James's Palace te Londen. Later in dat jaar werd James gedoopt door William Laud,
de anglicaanse aartsbisschop van Canterbury. James werd opgevoed door leraren samen
met zijn oudere broer, de latere koning Charles II van Engeland en met twee zonen
van de Hertog van Buckingham, George en Francis Villiers. Toen hij drie jaar oud
was, werd James benoemd tot Lord High Admiral; deze titel was echter titulair, maar
zou een inhoudelijke inhoud krijgen na de restauratie, toen James een volwassen man
was.
In 1643 ontving hij de titel hertog van York. (Bron: Wikipedia.org)
Rechts: detail van schilderij van Cornelius Johnson uit 1639. (Bron: Thestuartkings.tumblr.com).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Toen
de burgeroorlog uitbrak, vluchtte Henrietta Maria naar Frankrijk, maar haar zoon
James en zijn broer Charles bleven bij hun vader. Na de nederlaag bij Marston
Moor in 1644 gingen de twee kinderen naar Bristol, waar Charles het bevel kreeg over
het westen van Engeland en Cornwall.
Bij de val van Oxford in 1646 werd de 13-jarige James II gevangen genomen en naar
St James Palace in Londen afgevoerd, waar ook twee andere kinderen, prinses Elizabeth
en prins Henry, werden vastgehouden sinds sinds 1642.
James en zijn jongere zus en broertje werden gevangen gezet in St. James's Palace.
Zij zagen hun gevangen vader drie keer in de week in ontmoetingen waarin de koning
James uitlegde, dat hij moest vluchten als de parlementariers de royalisten harder
zouden aanpakken. Bij voorkeur naar zijn zuster Mary in Den Haag. De koning probeerde
in een vergeefse poging zelf te vluchten, maar werd opnieuw gevangen genomen. Toen
James dit hoorde werd hij zo kwaad, dat hij bijna een bediende met een handboog vermoordde.
Maar het versterkte zijn verlangen naar bevrijding. Een prestatie, die lukte omdat
hij goed was in verstoppertje spelen. (Bron: Wikipedia.org)
Links: schilderij van Sir Peter Lely (Bron: Wikipedia.org). (Klik voor een groter
formaat op de afbeelding) |
|
|
Drie kinderen van Charles I op een
aquarel van Jon Hoskins I, (1590-1665). Links Elizabeth Stuart (1635-1650), midden:
James II Duke of York (1633-1701) en rechts Henry Stuart Duke of Gloucester (1640-1660).
In 1647 waren de kinderen respectievelijk 12, 14 en 7 jaar. Het aquarel is waarschijnlijk
gemaakt in St. James Palace, waar de kinderen in 1647 gevangen zaten. In Juli 1647
ontmoette Koning Charles I zijn kinderen princes Elizabeth, James en Henry in The
Greyhound Inn in Maidenhead, Berkshire. Misschien zijn ze bij die gelegenheid geschilderd.
(Coll: The Fitzwilliam Museum). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Koning Charles I werd in 1647 in Windsor
Castle gearresteerd en zag zijn kinderen princes Elizabeth, James en Henry voor het
laatst op 17 juli 1647 in The Greyhound Inn in Maidenhead, Berkshire.
De ontmoeting in de Greyhound Inn was georganiseerd door de leider van het Parlement,
Sir Thomas Fairfax. De bewoners van Maidenhead versierden de weg met groene bogen
en strooiden bloemen.
(Bron: Openplaques.org)
James wilde uit gevangenschap ontsnappen.
Zoals John Miller, in zijn biografie over James schrijft:
"James nam weer contact op met zijn vader via kolonel Bampfield, die ook de
ontsnapping voorbereidde. 21 april 1648 was alles klaar.
De kinderen hadden veertien dagen elke avond verstoppertje gespeeld en James kon
zich zo goed verstoppen ,dat het wel een half uur duurde voor ze hem gevonden hadden.
Die avond ging James rechtstreeks naar de kamer van zijn zuster en ging via de achtertrap
naar buiten. In zijn haast trapte hij tegen een deur en maakte veel lawaai. Hij ging
terug naar zijn kamer en deed net af hij lag te lezen tot hij er zeker van was, dat
niemand het gehoord had. De tweede keer ging hij zonder problemen naar beneden, liep
door de binnentuin naar buiten in het St. James Park. Hij kwam Bampfield tegen, met
wie hij naar eeen huis bij London Bridge reisde. Daar trok James vrouwenkleren aan
en ze gingen aan boord van een binnenschip met enkele verdrouwde bedienden. De kapitein
van het binnenschip werd wantrouwig toe hij zag dat James niet erg vrouwelijk zijn
kousen optrok en hij liet toe dat Bampfield de kouseband vastmaakte. Zij moesten
de kapitein in vertrouwen nemen en haalden hem over zijn lichten te dimmen en voorbij
het dokhuis van havenmeester te varen. Kort daarna stapten ze op een Nederlands schip,
dat hen naar Vlissingen bracht. Zij overnachtten in Middelburg en maakte de gastvrouw
overstuur door te weigeren dat de meiden hem uitkleedden en at hij een kamer wilde
delen met zijn 'broer'.
Daarna reisde hij via Dordrecht naar Den Haag. De Prins en Prinses van Oranje, zijn
zwager en zus, waren blij het nieuws te horen en haastten zich om James te begroeten
in Maesland Sluys (Maassluis).
James werd met zijn zuster herenigd . Het was een gedurfde onderneming geweest, waarbij
James veel vindingrijkheid en moed had getoond voor een jongen van 14." (Bron:
Tumblr.com) |
|
In 1649 ging James naar Frankrijk.
In 1652 diende hij onder Turenne en in het Spaanse leger.
Onder invloed van zijn vrouw, Anna Hyde (22 maart 1638 ñ 31 maart 1671), met wie
James in op 24 november 1659 te Breda was getrouwd, was hij overgegaan tot het katholicisme.
Na de afkondiging van de Test Act (1673) moest hij daardoor al zijn ambten neerleggen..
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Op
21 november 1673 hertrouwde James te Dover met de katholieke Maria-Beatrice d'Este
(5 oktober 1658 - 7 mei 1718), prinses van Modena.
Maria was mooi en intelligent en 25 jaar jonger dan haar echtgenoot en zijn tweede
vrouw. Zij was slechts een paar jaar ouder dan haar stiefdochters en het kostte haar
veel inspanning hen voor zich te winnen. Uiteindelijk lukte het haar een goede relatie
op te bouwen met Mary, Prinses van Oranje, maar had altijd prolemen met Anne, Prinses
van Denemarken. Maria was nooit welkom in Engeland. Zij was een vroom katholiek en
kreeg onmiddellijk de afkeer van het Parlement en de prominente Protestantse hovelingen.
(Bron: Historum.com)
De populariteit onder de bevolking nam steeds verder af en in 1678 moest James zelfs
vluchten.
Hij kon echter spoedig terugkeren en in 1680 werd hij koninklijk stadhouder in Schotland,
waar hij hard optrad tegen de protestanten. James was de wettige troonopvolger, maar
na 1680 brak een hevige strijd om zijn erkenning uit tussen koning en parlement en
de politieke partijen van de Whigs (liberalen) en de Tories (conservatieven). Toen
Charles stierf zonder erfgenaam, was James de wettige opvolger voor de troon van
Engeland en Schotland. Hij werd gekroond op 23 april 1685 in Westminster Abbey.
Van James' eerste huwelijk waren nog twee dochters in leven, beide protestant en
ook uit zijn tweede huwelijk had hij geen mannelijke erfgenaam. Op 10 juni 1688 schonk
echter zijn tweede vrouw het leven aan haar vijfde kind, ditmaal een zoon. (Bron:
Genealogieonline.nl). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
De
algemene ontevredenheid nam met de geboorte van deze katholieke erfgenaam nog meer
toe. Het vooruitzicht van een katholieke dynastie was zeer bedreigend voor de protestanten,
die niet gelukkig waren met een katholiek als hoofd van de Kerk van Engeland. Dit
leidde tot een samenzwering, de Glorious Revolution, met het doel James te vervangen
door zijn dochter Maria, overtuigd protestante.
Op 5 november 1688 landde Maria's echtgenoot Willem III van Oranje-Nassau in Engeland
(bij Torquay) met een groot Nederlands leger. Willem gaf het bevel het Engelse leger
te ontbinden en daar werd goeddeels gehoor aan gegeven. James had daardoor al snel
in Engeland zelf niet veel steun meer. Op 11 december vluchtte hij om vanuit het
katholieke Ierland - een deel van zijn rijk waar hij nog wel steun had - de strijd
voort te zetten. Hiermee kwam zijn regering feitelijk ten einde omdat het parlement
in Westminster zetelde.
Op 28 januari 1689 besloot dit parlement dat James met zijn vlucht afstand had gedaan
van de troon en dat Willem en Maria hem wettig konden opvolgen. Hiermee kwam ook
het primaat van het parlement over het koningschap vast te staan. De Schotten volgden
het besluit op 11 april 1689. James was in Ierland nog aan de macht tot aan de Slag
aan de Boyne op 1 juli 1690.
Na zijn nederlaag vluchtte James naar Frankrijk, waar Lodewijk XIV hem een jaargeld
gaf. Officieel trad hij nooit af en bleef hij aanspraak maken op de troon van Engeland,
Schotland en Ierland.
Op 16 september 1701 stierf James in ballingschap in Saint-Germain-en-Laye bij Parijs.
Hij is begraven in de kerk van Saint-Germain. (Bron: Genealogieonline.nl)
Rechts: James II in 1685 door Anne Killligrew (1660-1685). (Coll. Royalcollections.org.uk).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Bronnen: |
James II of England (1633-1701) op Wikipedia |
James II ofwel Jacobus II van Engeland
op Wikipedia |
James II when
Duke of York 1639 |
Charles I en James
II van Sir Peter Lely |
Drie kinderen
van Charles I |
Site
of The Greyhound Inn |
Anne
Hyde, Duchess of York en James II, Duke of York |
Mary of Modena |
James II in 1685
door Anne Killligrew (1660ó1685) |
James II of England (1633-1701) |
|
|
|
|