|
|
|
Hendrick Goltzius
(1558-1617) |
Gestrande potvis op het strand tussen
Scheveningen en Katwijk in 1598. De waarneming van Goltzius werd gehinderd door onvoldoende
kennis van de bouw van de potvis. Hij zag een vin voor een oor aan en tekende daarom
een oor waar hij dacht dat het moest zitten. De onderkaak van deze potvis werd geschonken
aan Graaf Jan van Nassau (1535-1606) en werd naar kasteel Dillenburg in Duitsland
gerbacht. (Jan van Nassau was de jongere broer van Willem bam Oranje). (Coll. Stichting
Rijksmuseum het Zuiderzeemuseum, Enkhuizen) |
|
Toen in 1522 een walvis bij Wijk
aan Zee strandde, noemde Martin Luther dat een waarschuwing aan de vervolgers van
de Nederlandse protestanten. De stranding van een walvis bij Berckhey, tussen Scheveningen
en Katwijk, in februari 1598, waarvan Goltzius de afbeelding maakte die de krant
afdrukte, zorgde voor veel ophef. De tekst eronder roept op om Psalm 46: 9 te lezen:
'Komt, aanschouwt de werken des Heren, die verwoestingen op aarde aanricht...'
Zo wijst de schrijver op het onheil dat God met een walvisstranding aankondigt. Hij
kreeg gelijk. In augustus 1598 bezetten de Spanjaarden Kleef, waar ze wreed tekeer
gingen. In 1599 verscheen een pamflet met diezelfde prent van de stranding en een
afbeelding van de wreedheden van de Spanjaarden in Kleef. (Bron: Volkskrant.nl) |
|
Hendrick Goltzius (Bracht (Brüggen),
1558 - Haarlem, 1 januari 1617) was een Noord-Nederlands schilder, tekenaar, prentkunstenaar
en uitgever.
Hij werd geboren in Bracht (in de tegenwoordige Duitse gemeente Brüggen) niet
ver van Roermond. In 1577 volgde hij de humanistische duizendpoot Dirck Volkertsz.
Coornhert, bij wie hij in de leer was, naar Haarlem.
In zijn eerste jaren als kunstenaar was hij vooral graveur, eerst naar werken van
anderen en daarna in zijn eigen maniëristische stijl, beïnvloed door Bartholomeus
Spranger. Samen met Cornelis van Haarlem en Carel van Mander vormde hij een soort
Haarlems driemanschap van het maniërisme. Na een reis naar Italië ging
hij in een soberder trant graveren. Als graveur muntte hij uit in technische vaardigheid.
Omstreeks 1600 begon hij te schilderen. Hij was vooral bedreven in portretten, hoewel
hij ook grotere figuurstukken schilderde. De latere uitvinder Cornelis Drebbel was
enige tijd in de leer bij hem en trouwde Goltzius' jongere zuster Sophia. (Bron:
Wikipedia.org) |
|
Bronnen: |
Hendrick Goltzius (1558-1617) op Wikipedia |
Een potvisstranding
op het strand van Scheveningen |
|
|
|
|