Terug naar Startpagina
Strandschilders 1600 - 1700
Anoniem
Hendrick van Anthonissen
Hendrick Avercamp
Floris Balthasars
Cornelis Beelt
Jan Beerstraten
Sybrand van Beest
Balthasar van Berckenrode
Jan de Bisschop
Pieter Bout
Jan van Call
Adriaen Coenen
Adriaen Collaert
Albert Cuyp
Benjamin Gerritsz Cuyp
Willem van Diest
Hendrick Dubbels
Cornelis Elandts
Jacob Esselens
Nicolaes van Geelkercken
Jacques de Gheyn II
Hendrick Goltzius
Jan van Goyen
Joris van der Haagen
Thomas Heeremans
Maerten Fransz. van der Hulst
Ludolf de Jongh
Adriaen van de Kabel
Jan van Kessel
Willem Kool
Paulus Lesire
Johannes Lingelbach
Johannes van Londerseel
Hendrick de Meijer
Klaes Molenaer
Adriaen van Nieulandt
Marcus en Wilem Ormea
Isaac van Ostade
Pièrre Philippe
Edgar Lievensz. van der Poel
Jan Porcellis
Hendrick Cornelisz. Pot
Salomon Rombouts
Salomon Ruysdael
Paulus Schut
Johan van Swieten
Adriaen van de Velde
Esaias van de Velde
Willem van de Velde (de Oude)
Willem van de Velde (de Jonge)
Adriaen van der Venne
Cornelis Verbeeck
Claes Visscher
Simon de Vlieger
Hendrick Cornelisz. Vroom
Cornelis van Wieringen
Adam Willaerts
Isaac Willaerts
Heerman Witmont
Philips Wouwerman
400 jaar Strandschilders
op Scheveningen
1600-1700
1700-1800
1800-1900 A t/m L
1800-1900 M t/m Z
1900-2000 A t/m L
1900-2000 M t/m Z
2000-heden
Muurschilderingen
Scheveningen op keramiek 1
Scheveningen op keramiek 2
Herdenkingspenningen
Panorama's
Algemeen
Scheveningen toen en nu
Huifkarren op Scheveningen
Zeeslagen bij Scheveningen
Het kanon van Scheveningen
Boeken over Scheveningen
Links
Over de Website
Contact
   

Schilders van het strand van Scheveningen in de Gouden Eeuw (1600-1700)
In de loop der eeuwen hebben veel kunstenaars Scheveningen en het strand geschilderd en getekend.
Dit is misschien wel de oudste afbeelding van het strand van Scheveningen in kleur.
In 1664 maakte Cornelis Elandts in opdracht van de Haagse bestuurders een kopie van een schilderij van een onbekende kunstenaar, dat in de Oude Kerk van Scheveningen hing. Het schilderij gaf een beeld van Scheveningen, toen nog Schevelinge of Schevelinck genoemd, van vóór de Allerheiligenvloed op 1 november 1570. De weg naar Den Haag was toen nog een zandweg door de duinen en Scheveningen dicht tegen het strand aan gebouwd. Zonder bescherming van duinen. De kustwering bestond uit houten palen, die niet bestand bleken tegen de verschrikkelijke storm, waarbij een groot deel van het dorp werd weggespoeld. (klik voor een groter formaat op de afbeelding)
De schilders in de Gouden Eeuw waren geen fotografen, maar op veel schilderijen komen de bijzondere contouren van de Oude Kerk van Scheveningen steeds weer terug. Een toren met een schip, dat uit twee delen bestaat, met op het dak een Angelustorentje ook wel dakruiter genoemd. De 'Oude Kerk' was oorspronkelijk een katholieke kerk, die tussen 1573-1578 protestants werd. Zo'n Angelustorentje komt in de 17e eeuw niet voor op de schilderijen met kerken van het strand van Terheijde, Katwijk, Noordwijk, Zandvoort, Wijk aan Zee en Petten. Het torentje en de specifieke vorm van de kerk, maken het gemakkelijker een schilderij te lokaliseren. Van veel schilderijen is de 'lokatie' verloren gegaan en is het moeilijk vast te stellen aan welk strand de schilders hun inspiratie hebben opgedaan.
Soms werd het Angelustorentje 'vergeten', maar op veel schilderijen, etsen en tekeningen is het blijven staan tot in de 18e eeuw. Tussen 1730 en 1750 moet de dakruiter bij een restauratie zijn verwijderd, want daarna komt het niet meer voor op schilderijen, tekeningen en later ook foto's.
 
Strandschilders in de Gouden Eeuw
In de jaren 1585 tot 1620 heerste in de Nederlanden een ware bouwboom. In die tijd zijn veel stadhuizen, kazernes, scholen en weeshuizen gebouwd. Tijdens de economische crisis van 1620-1630 zakte de bouw in de publieke en private sector in.
In het begin van de jaren 20 van de 17e eeuw zakte de handel met Spanje, Portugal, het Caraïbisch gebied en Spaans Amerika in elkaar. Daardoor ontstond een tekort aan indigo, cochenille, Campeche (hout) en Braziliaans hout. Er was gebrek aan grondstoffen voor briljante kleuren, zoals rood, blauw en geel. In die tijd stapten schilders over op monochrome tinten van bruin en grijs.
1621-1645 was de tijd van kleinere en goedkopere schilderijen met afbeeldingen van strijdtonelen, schermutselingen, soldaten in herbergen, bordelen.
Van 1630 tot 1650 werd weer volop gebouwd. Het is de periode waarin het Mauritshuis, het paleis Noordeinde en het paleis Huis ten Bosch werden gebouwd. Met zoveel nieuwe en opnieuw in te richten gebouwen en woningen, van edelen, burgers en kooplieden in de stad en op het platteland was er veel behoefte van verfijnde woninginrichting. Er was een voortdurende drang om te vernieuwen en introduceren van variatie. Landschappen, strand- en zeegezichten waren erg gewild.
In de ateliers van beroemde schilders werden talentvolle jonge mannen opgeleid, maar vanaf 1660 daalde het aantal schilders, dat werd getraind.
Na de invasie van de Fransen in 1672 zakte de markt voor kunst in elkaar. De welgestelden brachten hun geld en juwelen naar het buitenland. De prijzen van schilderijen daalden, evenals de markt voor landschappen, stillevens en scenes uit het 'gewone' leven. De belangstelling voor mythologie, bloemen, stadsgezichten en genre-schilderijen groeide.
Van de kunstenaars in de Gouden Eeuw, die te vinden zijn op internet, hebben ca 61 het strand van Scheveningen afgebeeld op 228 tekeningen, etsen en schilderijen.
 
Bronnen:
Het Angelusklokje
Dakruiter
Het Angelus gebed
The Dutch Republic. Its Rise, Greatness and Fall 1477-1806, Jonathan I. Israel, Claredon Press, Oxford