Jan Gerard Smits
(1823-1910) |
Het werk van de Haagse schilder Gerard
Smits behoort, zeker wat zijn vroege periode betreft, tot de romantische school.
Als leerling van Salomon Verveer koos hij voor het schilderen van stads- en dorpsgezichten
en van het strand en de duinen bij Scheveningen en Katwijk. Maar zijn werk beperkte
zich niet tot de omgeving van zijn woonplaats en hij doorkruiste regelmatig het land
op zoek naar schilderachtige steden en landschappen. Gezichten op Zaltbommel, Zwolle,
Oudewater, Leeuwarden en stadsgezichten in Haarlem verhalen van een actief en reislustig
kunstenaar. Hij gaf schilderlessen aan koningin Sophie. Musea: Haags Gemeentemuseum
en het Museum Boymans-van Beuningen te Rotterdam. (Bron: Simonis&Buunk, Ede) |
|
De duinen bij de kop van de Keizerstraat,
met links de Oude Kerk en rechts daarvan de topgevel van R.K. kerk van de H.Antonius
Abt (aldaar 1834-1856); uiterst rechts nog de Vuurbaak. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Bomschuiten en vissers op het strand
van Scheveningen, 1855. De bomschuiten liggen tegen de duinen aan. De viskopers op
de vorgrond wachten op de vis die uit de bomschuit wordt geladen. (Coll. Simonis&Buunk,
Ede). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Links een doorkijkje naar de Oude
Kerk van Scheveningen. Rechts spelende kinderen met een zeilbootje. (Klik voor een
groter formaat op de afbeelding) |
Deze aquarel is geinspireerd op Verveer.
Het is echter met 100% zekerheid van de hand van S.L. Verveers leerling, J.G. Smits.
Het draagt een valse signatuur. Het was 2x ten onrechte als een "S.L. Verveer"
bij veilinghuis Glerum te Amsterdam. J.G. Smits was een leerling van Salomon Verveer.
(Coll. Mutualart.com) |
|
Bleekveldje op Scheveningen, 1880.
(Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Vrouwen met kinderen, 1875. Twee
vissersvrouwen en zeven kindertjes aan de voet van een duin, nabij het Schuitegat,
bij een opgelegde bomschuit (m); links de toren van de Oude Kerk aan de Keizerstraat.
(Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Gezicht op Scheveningen vanuit het
zuidoosten in 1850, vanaf een punt bij de Scheveningseweg. (Coll. Beeldbank Haags
Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Het strand bij de Keizerstraat, met
de Armenbrug; naar de situatie in 1850. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Strandvilla, 1868. Duinen en strand
ten zuiden van de kop van de Keizerstraat, ongeveer ter plaatse van het latere eindpunt
van tramlijn 11. Geheel rechts een villa; met de koepel van Bellevue (voorheen de
koepel van Faassen de Heer), in het verschiet links van het met het paviljoen van
Wied. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat op de
afbeelding) |
|
Een villa ten zuiden van de kop van
de Keizerstraat, ooit bewoond door douairière Van Brinkhorst-Holmberg de Beckfelt,
links is wrschl. weergegeven hotel Zeerust op de hoek van de Keizerstraat. Vermoedelijk
is een situatie van voor 1887 weergegeven. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Bomschuiten op het strand, 1876.
(Coll. Mutualart.com). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Zeilschepen op het strand bij ondergaande
zon, 1869. (Coll. Simonis&Buunk, Ede). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Kalhuis en het Scheveningse strand.
De toegangspoort naar de zgn. Armenbrug der Ned. Hervormde Diaconie, die van 1804
tot 1877 over het mulle zand voerde. De enteegelden kwamen ten goede van Scheveningse
(her vormde én katholieke) armen. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief).
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Het Kalhuis (links) aan de kop van
de Keizerstraat; in het midden de toegang tot de zgn. Armenbrug naar het strand;
naar de situatie in 1860. Van 1804 tot 1877 was er een 'brug' ofwel planken pad van
het einde van de Keizerstraat tot aan het harde gedeelte van het strand. De aanleg
hiervan was een initiatief van de kerkeraad van de Nederlandse Hervormde Kerk, dir
door de Haagse bezoekers van het strand een duit te laten betalen voor het gebruik
van de 'brug', wilde proberen de armoede te bestrijden, die in de Franse tijd in
Scheveningen als gevolg van de oorlog met Engeland, zeer ernstig was. Voor de bezoekers
van het strand was dit plankier een uitkomst, omdat hen zo een zware tocht door het
mulle zand werd bespaard. De tekening toont de situatie in 1860. (Coll. Beeldbank
Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Een ets van het Kalhuis, maar zonder
poort naar de Armenbrug. Deze prent moet na 1877 zijn gemaakt, toen de Armenbrug
werd opgeheven. (Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat
op de afbeelding) |
|
Het uitgaan van de Oude Kerk op Scheveningen,
1860. Op het olieverfschilderij in de collectie van Muzee zijn kerkgangers te zien,
gehuld in de Scheveningse dracht. Zij verlaten de kerk door de deur in de toren,
die nu niet meer tijdens kerkdiensten wordt gebruikt. Rechts tegen de toren staat
een waakhuisje, waar tot de ingebruikneming van de haven in 1904 de klinkers bij
toerbeurt aanwezig waren. Het onderste gedeelte van de kerktoren is in 1860 nog wit
gepleisterd. Het verlaten van de kerk werd zelden zo kleurrijk en karakteristiek
weergegeven. (Coll. Muzee Scheveningen). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Het uitgaan van de Oude Kerk in Scheveningen
in 1863. Deze nederlands-hervormde kerk dateert uit het eind van de 15e eeuw en de
ongeveer dertig meter hoge toren uit het begin van de 16e. De kerk is in 1954 geheel
gerestaureerd. Links van de kerk de Wassenaarsestraat en daarachter op het duin de
koepel, die de Scheveningse predikant P. Faassen de Heer er in 1840 liet plaatsen
en die in 1889 na bijna dertig jaar café Bellevue te zijn geweets, is afgebroken.
(Coll. Beeldbank Haags Gemeentearchief). (Klik voor een groter formaat op de afbeelding) |
|
Bronnen: |
Jan Gerard Smits
(1823-1910) |
De duinen bij de kop van de Keizerstraat |
Bomschuiten en
vissers op het strand van Scheveningen |
Spelende
kinderen |
Bleekveldje op Scheveningen |
Vrouwen met kinderen |
Gezicht op Scheveningen |
Armenbrug |
Strandvilla |
Villa bij Zeerust |
Bomschuiten op
het strand |
Zeilschepen op
het strand bij ondergaande zon |
Kalhuis en het Scheveningse strand |
Het Kalhuis (links)
aan de kop van de Keizerstraat |
Kalhuis |
Den Haag in pen en penseel. Uitgeverij
Martinus Nijhof, Den Haag, 1977 |
|