|
|
|
Terug
naar Startpagina |
|
400 jaar Panorama's
van Scheveningen |
Het eerste panorama van Scheveningen
werd in de 16e eeuw geschilderd. Vanaf de zee schilderde de onbekende kunstenaar
het panorama van vóór 1570 met de Oude Kerk in het midden en op de
achtergrond de Grote Kerk in Den Haag. In 1614 maakte Johannes van Londerseel een
panorama in vogelvlucht over 's-Gravenhage en Scheveningen vanuit het noordoosten.
Op een prent met een panorama uit 1729 is in Scheveningen te zien hoe de Allerheilligenvloed
in 1570 een groot deel van het vissersdorp had weggevaagd. Uit veiligheidsoverwegingen
begon de bebouwing verder van zee. Toen Hendrik Willem Mesdag (1831-1915 ) in 1880
zijn wereldberoemde panorama van Scheveningen schilderde was het niet alleen een
vissersplaats, maar ook een badplaats geworden. Rond 1900 begon de uitgifte van grond
voor de bouw van woningen in wat nu het Belgisch Park is en het Seinpostduingebied.
Jan Pieter Holswilder (1850-1890) en Andreas Sommer maakten 'reclame'-panorama's
voor de Scheveningse kust. In de zomer van 2011 schilderen André Krigar (1952)
en Sigurd Wendland (1949) elk een panorama van de kust van Scheveningen, die van
12 februari t/m 4 maart worden tentoongesteld in de Pulchri Studio in Den Haag. Bij
Pulchri zijn Marianne Blokland, Greta Cune, Marijke Gémessy, Ferial Kheradpicheh
en Marieta Reijerkerk begonnen met het schildern van een hedendaags panorama van
Scheveningen. De Pulchri-kunstenaars werken in zwart, wit en blauw op een halfrond
paneel van 13,5 bij 3,10 meter. |
|
|
In 1664 maakte Cornelis Elandts (1641-1687)
in opdracht van de Haagse bestuurders een kopie van het schilderij van een onbekende
kunstenaar, dat in de Oude Kerk van Scheveningen hing. Het schilderij gaf een beeld
van Scheveningen, toen nog Schevelinge of Schevelinck genoemd, van vóór
de Allerheiligenvloed op 1 november 1570. De weg naar Den Haag was toen nog een zandweg
door de duinen en Scheveningen dicht tegen het strand aan gebouwd. Zonder bescherming
van duinen. De kustwering bestond uit houten palen, die niet bestand bleken tegen
de verschrikkelijke storm. (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
|
|
In 1614 maakte Johannes van Londerseel
(1578-1625) een panorama in vogelvlucht over 's-Gravenhage en Scheveningen vanuit
het noordoosten; . Midden onder de achterzijde van huizen in de noordoostelijke hoek
van het (lange) Voorhout. M. (v.l.n.r.) mogelijk de Noordmolen aan de (latere) Zeestraat,
galgen en rad langs de weg naar Scheveningen en het dorp Scheveningen. De aansluiting
op de voorstelling van het Haagse centrum is onbeholpen en de afstand Den Haag-Scheveningen
is buiten proporties. (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
|
|
Afbeelding van Schevelinge in den
Jaare 1729. Kopergravure door C. Philips, P. van Cuyck of F. van Bleyswyk naar een
tekening van G. van Giesen. Delft, Reinier Boitet, 1730. Een panorama van Scheveningen,
met links op het duin het zomerhuis 'Nieuw-Soetenburgh" en rechts het 'Heerenlogement'
Opvallend is rechts van het 'Heerenlogement' de inham in de duinen. In de verte Den
Haag met de contouren van de Grote Kerk. (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
|
|
Hendrik Willem Mesdag's faam als
zeeschilder leverde hem in 1880 de opdracht op van een Belgische firma om een Panorama
te schilderen. Na het faillissement van de Belgische firma kocht hij in 1886 zijn
panorama, dat hij als een van zijn belangrijkste werken beschouwde. Hij nam de financieel
onaantrekkelijke exploitatie zelf ter hand en droeg tot aan zijn dood jaarlijks uit
eigen zak bij om de verliezen te dekken. Hij ondernam ingrijpende verbouwingen, waarbij
onder meer de huidige zalen werden aangebouwd voor het tentoonstellen van werken
die zijn faam als zeeschilder recht deden.
Om de toekomst van Panorama Mesdag veilig te stellen, richtte Mesdag in 1910, na
de dood van zijn vrouw in 1909, een familievennootschap op. De 33 neven en nichten
van hem en zijn vrouw kregen allen een aandeel in deze vennootschap en aanvaardden
daarmee gezamenlijk de zware taak zorg te dragen voor de exploitatie en instandhouding
van Panorama Mesdag. Hun nazaten doen dat nog steeds, tot op de dag van vandaag.
Zo is Panorama Mesdag, dat al ruim 120 jaar de bezoeker een magische ervaring van
ruimte biedt in de tijd van weleer, een uniek cultuurhistorisch erfgoed, in stand
gehouden door particulier initiatief. (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
|
|
Jan Pieter Holswilder (1850-1890)
tekende rond 1890 een panorama in vogelvlucht van de kuststrook van links de Oude
Kerk tot helemaal rechts het Oranje Hotel. De tekening is een detail uit een ontwerp
van het villapark Belgisch Park op de terreinen van de 'Hollandsch-Belgische Bouwgrond
Maatschappij' aan de Nieuwe Badhuisweg met op de achtergrond de Scheveningse kust.
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
|
|
Vermoedelijk schilderde Andreas Sommer
(1864-1953) dit panorama van Scheveningen rond 1900. Het schilderij was een 'reclamebord'
voor de verbouwing aan de kust en de ontwikkeling van het Belgisch Park in het achterland.
In het eerste decennium van de twintigste eeuw vonden uitbreidingen van het Belgisch
Park plaats aan de noordwestzijde volgens een stratenpatroon met vanaf het Harstenhoekplein
diagonaalsgewijs lopende straten (Harstenhoekweg, Gentsestraat, Amsterdamsestraat),
doorsneden door parallel lopende straten in de richting oost-west. De uitvoering
van dit deel van het Belgisch Park geschiedde grotendeels volgens het Uitbreidingsplan
van I.A. Lindo uit 1903. Op het schilderij is het stratenpatroon van het Belgisch
Park goed te zien. (Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
|
|
De Nederlandse kunstenares Anneloes
Groot (1955) schilderde in de zomer van 2011 dit panorama van de kust van Scheveningen.
Het was een bijzondere ervaring. "Dit eerste schilderij is dan ook met zeeziekte
gemaakt. Het formaat had ik op minder dan de helft van de xxl art schilderijen gehouden
om ook qua tijd de inspanning voor een groot doek te kunnen inschatten de techniek
voor de xxl formaten is dan ook gedurfder dan mijn werk op klein formaat meer verf
en grotere kwast en ipv fijne penselen. Ook de beweging van het schip voor anker
die met de getijden en stroming meedraaid is een te confronteren moeilijkheids graad."
(Klik voor een groter formaat op de afbeelding.) |
|
De Duitse kunstenaar André
Krigar (1952) schilderde in de zomer van 2011 een panorama van de kust van Scheveningen
voor het project Ku(n)st in Zicht van de Stichting XXL Art. (Klik voor een groter
formaat op de afbeelding.) |
|
|
De Duitse schilder Sigurd Wendland
(1949) schilderde in de zomer van 2011 een panorama van de duinen ten noorden van
Scheveningen-Bad met de restaurants op het strand en de bunkers in de duinen. (Klik
voor een groter formaat op de afbeelding.) |
|
|
Bij Pulchri zijn Marianne Blokland,
Greta Cune, Marijke Gémessy, Ferial Kheradpicheh en Marieta Reijerkerk begonnen
met het schildern van een hedendaags panorama van Scheveningen. De Pulchri-kunstenaars
werken in zwart, wit en blauw op een halfrond paneel van 13,5 bij 3,10 meter. Het
nieuwe strandgezicht- en zeegezicht moet op 28 februari klaar zijn. Na Pulchri gaat
het schilderij vanaf 2 maart naar het Atrium van het Haagse stadhuis en wordt het
te koop aangeboden. |
|
|
Terug
naar Startpagina |
|