s

         
   

Afbeelding links: Portret van stadhouder Willem V der Nederlanden. ca. 1800. (Bron: Wikimedia.org)

27 juni 1794 werd in Breda oorlogsberaad gehouden in aanwezigheid van Willem V en Willem Frederik. Daar werd besloten de Nederlandse legers in vestingen onder te brengen.

Op 4 en 5 oktober 1794 trokken de Oostenrijkers zich terug over de Rijn en lieten de Republiek aan zijn lot over. De Fransen konden op 10 oktober 1794 Den Bosch veroveren met behulp van de in de buitenvesting veroverde kanonnen.

De Engelse Hertog van York trok zich met zijn leger terug over de Waal naar Nijmegen. Maar Nijmegen viel op 8 november 1794. De Engelsen trokken plunderen van Nijmegen naar Arnhem. Zij hielden erger thuis dan de vijand zou hebben gedaan. Aan voortzetting van de oorlog viel niet meer te denken. De Staten van Friesland riepen op tot vredesonderhandelingen met de Fransen.
8 november 1794 werd in Parijs een volmacht gegeven om de stadhouder, zijn vrouw en de militaire leiders gevangen te nemen.

Voordat de Fransen in de nacht van 7 op 8 november 1794 Nijmegen, het bolwerk van de Stadhouder, waren binnengetrokken was het vertrek van de Engelse troepen met een zodanige orgie van geweld, plunderingen, roof en losbandigheid gepaard gegaan, dat dit de bevolking ervan had doordrongen dat men zich allereerst tegen de eigen bondgenoten moest verweren. Kolonel Bentinck, de kwartiermeester-generaal van de prins van Oranje, liet zich bitter over hen uit. "Zij hebben onze fabrieken verwoest, onze handel vernietigd, zij hebben ons in een ruïneuze oorlog gestort. Hun soldaten plunderen en stelen. Ikzelf, bloedverwant van de Stadhouder, ben niet méér gespaard dan anderen. Mijn landhuis werd verwoest. Paarden, rijtuigen tot en met de deursloten toe werden meegenomen".

Het land was in december 1794 in de greep geraakt van een ijskoude winter, het was 17 graden onder nul en de Waal was één grote ijsbaan. 27 december 1794 kreeg de Franse Generaal Pichegru het bevel uit Parijs aan te vallen over de bevroren rivieren.
Op oudejaarsavond 31 december 1794 had Willem V alvast 20 Scheveningse pinken gehuurd, die met zijn bezittingen werden bevracht en die op ieder gewenst moment weg moesten kunnen varen met hemzelf en zijn gezin.

Enkele betrouwbare hofbeambten had hij als 'kwartiermakers' naar Engeland vooruitgezonden. Willem V wilde het lot van de Koning van Frankrijk niet ondergaan.

15 januari 1795 trokken de Fransen de Lek over en bezetten de 16de Rhenen en Wageningen. De Engelsen verlieten al plunderend Utrecht richting Münster.
In Utrecht werden de Fransen met vlaggen in de Franse driekleur , ingehaald.
16 januari 1795 tekenden de Staten van Utrecht de capitulatie. De vrijheidsboom werd voor het stadhuis geplaatst.
Op 17 januari 1795 begonnen de Staten-Generaal de onderhandelingen met Frankrijk.
Een tocht naar Den helder over land om daar met een fregat naar Hamburg te varen was door de ijsgang niet meer mogelijk. Er leek geen andere vluchtweg open te staan dan via Scheveningen.
Op het laatste moment werden nog grote geldsommen aan boord gebracht van de gereed liggende pinken, waarin kisten en dozen met verpakte kostbaarheden en historisch zeldzame voorwerpen en miniaturen waren ingeladen.

Op 18 januari 1795 om 9 uur vertrok prinses Wilhelmina met haar jonge schoondochter 'Mimi' (21 jaar) en haar 2 jaar oude kleinzoon Willem Frederik George (Guillot) in de bittere kou per rijtuig naar het met ijsschotsen bedekte strand van Scheveningen.
Zodra zij en haar familie aan boord waren, stak deze direct in zee, gevolgd door twaalf bomschuiten met het gevolg van de prinses.
Het werd een barre overtocht van meer dan 24 uren in een ijzig snerpende wind. In de voormiddag van 19 januari 1795 kwam Yarmouth in zicht. De schipper hees en Oranje wimpel in de mast en waarschuwde de prinsessen. Vanaf het wachtschip werden saluutschoten gelost, want men was voorbereid op de komst van de hoge gasten. Prinses Wilhelmina 'Mimi' en de kleinzoon werden ondergebracht bij de burgemeester en het gevolg in een herberg. (Bron tekst: Oranje in Ballingschap, Mr. L.A. Struik. Uitgave: de Bataafse Leeuw, Amsterdam 2006)
Bronnen:
Prins Willem V Batavus op Wikipedia
Portret van stadhouder Willem V
Boek: Oranje in Ballingschap, Mr. L.A. Struik