Links: Portret van Willem II en Anna Paulowna Romanowa, koning en koningin der Nederlanden, Philippus Velijn, 1816 - 1836 naar schilderij van: Jan Willem Pieneman. Zijne Koninklijke Hoogheid Willem Frederik George Lodewijk, Prins van Oranje en Hare Keizerlijke Hoogheid Anna Paulowna Prinsesse van Oranje, geboren Groot-Vorstinne van Rusland. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam)

Toen de verloving tussen de Nederlandse prins Willem II en de Engelse prinses Charlotte werd verbroken, werd Anna door haar broer, tsaar Alexander - hij was een goede vriend van kroonprins Willem - als geschikte huwelijkskandidate naar voren geschoven.
Na een reis van bijna een maand arriveerde kroonprins Willem met zijn vader koning Willem I op 20 december 1815 in het Russische Sint-Petersburg. (Bron tekst: Wikipedia.org)

Tsaar Peter de Grote had bepaald dat geen Romanov mocht huwen zonder dat de partners elkaar tevoren hadden ontmoet en toestemden in de verbintenis. Erfprins Willem moest daarom 'op zicht' naar St. Petersburg. En hoewel Anna zichzelf van hogere geboorte achtte dan de prins van Oranje, verliep de ontmoeting toch naar beider tevredenheid: het huwelijkscontract kon worden opgemaakt. Anna kreeg een bruidsschat mee van één miljoen roebel, waarover haar schoonvader beloofde vijf procent rente te zullen betalen. In een afzonderlijke akte werd afgesproken dat de kinderen een protestantse opvoeding zouden krijgen. Anna zelf bleef het Russisch-orthodoxe geloof trouw. (Bron tekst: Historici.nl)

Op 21 februari 1816 arriveerde een groep rijk uitgedoste gasten in St. Petersburg voor de huwelijksplechtigheid. Ze vergaapten zich aan Anna met haar gouden huwelijkskroon en een bruidsjurk fonkelend van de juwelen. De purperkleurige hofmantel, afgezet met hermelijn, was zo zwaar dat de bruid hem niet alleen kon meedragen. Met de hulp van vijf paar handen werd de mantel omhoog gehouden. Willem schitterde in een uniform bezaaid met medailles.
Na de huwelijksvoltrekking en de receptie volgde een uitgebreide maaltijd met veel drank. Tromgeroffel, trompetgeschal en 101 kanonschoten begeleidden de toosten op het kersverse paar. Een feestelijk bal sloot de avond af terwijl de hele stad verlicht was en alle klokken onophoudelijk luidden.
Er volgden nog tien dagen vol luxueuze diners, recepties en bals in de Hermitage. De laatste avond was de klapper: een gemaskerd bal voor adel en kooplieden. De hele keizerlijke familie en hofhouding was hierbij aanwezig en het diner werd geserveerd aan duizend gasten.
De zalen waren prachtig versierd. De wintertuinen waren bezaaid met bloeiende planten en werden verlicht door het vuurwerk. Het leek wel zomer in plaats van hartje winter in Rusland! De gasten stonden deze avond stomverbaasd. De elfde dag werd het hele feest afgesloten met een sledetocht.
In Den Haag zouden de feestelijkheden voor het toekomstig koningspaar een paar dagen later beginnen, maar zonder bruidspaar. Zij waren pas in augustus klaar voor een Nederlands feestje. (Bron tekst: Nationaal Historisch Museum of National History)

Het paar bleef een half jaar in Rusland en nam deel aan vele luxueuze diners en festiviteiten. In de zomer vertrok het paar naar Berlijn waar de eerste ontmoeting met haar schoonmoeder Wilhelmina plaatsvond. Na een reis via Nassau mocht Anna op 22 augustus voor het eerst voet op Nederlandse bodem zetten. Anna heeft een soort cultuurschok gekregen toen ze in Nederland aankwam; de afstand tot het volk was in Nederland veel kleiner dan in haar geboorteland Rusland. (Bron: Wikipedia.org)
 
Penning op het huwelijk van Willem Frederik, Kroonprins der Nederlanden en Anna Paulowna, Grootvorstin van Rusland. Links voorzijde: Iets naar elkaar toegewende borstbeelden van het bruidspaar. "W.F.G.L. PRINCE VAN ORANGE MET A.P. GROOTHERTOGIN VAN RUSLAND". Rechts keerzijde: Versierd altaar, waarop twee vlammende, met pijlen doorboorde en samengebonden harten. Op het midden in de bloemenkrans: "GEHUWT TE ST. PETERSBURG 1816". Links en rechts struiken en de wapens van de echtelieden. (Coll. Collectie.museumrotterdam.nl)
 
Volksfeest ter ere van de aankomst van Willem Frederik George Lodewijk, erfprins der Nederlanden en Anna Paulowna, grootvorstin van Rusland na hun huwelijk in Sint Petersburg in februari 1816. Een grote menigte mensen, onder wie veel soldaten, kijkt toe hoe muzikanten, goochelaars en acrobaten op een groot podium hun kunsten vertonen: een man met een kruiwagen loopt over een touw naar een hoge stellage. In kraampjes en vanaf kruiwagens wordt eten en drinken verkocht. Op de achtergrond rijden de koetsen van het jonggehuwde paar en zijn gevolg. Prentmaker: Dirk Sluyter naar tekening van: Haatje Pieters Oosterhuis, in of na 1816. (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam). De lokatie is waarschijnlijk het Malieveld in Den Haag.
 
Paleis Kneuterdijk, de woning van Willem II en Anna Paulowna in de periode van 1840-1849. Middenboven een kroon met aan weerszijden een bescheiden trofee. N.B. het onderschrift 'in het voorhout' is niet juist, moet luiden: 'gezien vanaf het (Lange) Voorhout'; vervaardiger: Mensing; 1844. (Coll. Haags Gemeentearchief). Bij regen konden paarden en ruiters schuilen in de wachthokken.

Zij namen voorlopig hun intrek in het 'Huis van Huguetan' aan het Lange Voorhout in Den Haag. De voor hen bestemde paleizen, het Haagse paleis aan de Kneuterdijk en paleis Soestdijk, moesten grondig worden verbouwd. Vooral met paleis Soestdijk was Anna zeer ingenomen. Het was op voorstel van de Staten-Generaal aan Willem geschonken vanwege zijn verdiensten in de strijd tegen Napoleon. Anna Paulowna, met haar gevoel voor grandeur en status, cultiveerde Willems 'Waterloo-verleden'. Het enorme schilderij van J.W. Pieneman 'De Prins van Oranje tijdens de slag bij Quatre Bras' (1824) kreeg een plaats in de zaal die vanaf dat moment bekendstaat als de 'Waterloozaal'. (Bron tekst: Historici.nl)
Bronnen:
Willem Frederik George Lodewijk van Oranje-Nassau op Wikipedia
Willem II, koning der Nederlanden op Historici.nl op Historici.nl
Willem II, koning der Nederlanden op Historici.nl
Portret van Willem II en Anna Paulowna Romanowa
Penning op het huwelijk van Willem Frederik, Kroonprins der Nederlanden en Anna Paulowna, Grootvorstin van Rusland
Volksfeest ter ere van de aankomst van Willem Frederik George Lodewijk, erfprins der Nederlanden en Anna Paulowna
Paleis Kenuterdijk Haags Archief