Links een portret van Charles II uit 1650 van Wenceslas Hollar (1607-1677) (Coll. University of Toronto) en rechts een portret van Willem II door atelier Gerard van Honthorst, 1651 (Coll. Rijksmuseum, Amsterdam)
Dit miniatuur van Charles II wordt beschouwd als een van de groep van officiële gelijkenissen die Dea Granges schilderde tijdens de ballingschap van Charles. Deze miniaturen waren belangrijke hulpmiddelen voor verspreiding onder zijn aanhangers. Ze werden niet alleen gegeven als teken van genegenheid en dank, maar waren ook onmisbaar om het gezicht van de koning levendig te houden.
Charles had een lange verbintenis met Des Granges, die hem als jonge man had geschilderd, waarbij hij schilderde naar Hopkins in de late jaren 1630. In 1647 was hij de logische keuze om de jonge Prins van Wales te volgen tijdens zijn ballingschap in Den Haag. Daar maakte Des Granges een serie miniatuur afbeeldingen van de verloren portret van de toekomstige Koning Charles II van Adriaen Hanneman (1601-1671). In 1651 werd hij aangewezen als de schilder van Zijne Majesteit in Schotland.
Het afgebeelde miniatuur is waarschijnlijk uit 1650, gebaseerd op een andere versie dat gesigneerd ebeginnend snorreje, de sjerp van de Orde van de Kousenband, verwijzend naar zijn kroning in Schotland. (Bron tekst: Historicalportraits.com)

Portret van Willem II, prins van Oranje. Staande ten halven lijve voor een balustrade met zuil. In wapenrusting, commadostaf in rechterhand, de linkerhand in de zij. Zijn gepluimde helm staat links op een tafeltje. Herhaling van het origineel door Gerard van Honthorst.
 
Na zijn landing in Garmouth op 4 juli 1650 (OS) werd de toen 20-jarige Charles II met gejuich door de Schotten ontvangen. Maar op 19 en 20 juli verzamelde Cromwell een leger van 16 000 man in Berwick en rukte langs de kust op naar Schotland.
Onmiddellijk na zijn aankomst had Charles een brief gestuurd naar de prins van Oranje Willem II in Holland, met het verzoek om met een strijdmacht in Torbay aan land te gaan en geld mee te brengen van Wethouder Bunce, die het beheer had over de Presbyteriaanse fondsen in Holland. Charles drukte Willem op het hart hem niet in de steek te laten. Willem II van Oranje wilde wel, maar hem ontbrak de macht om gehoor te geven aan het verzoek. De Schotten riepen een leger van 26 000 meest ongetrainde en onervaren manschappen op. Charles wilde zich graag bij het leger voegen, omdat hij dacht dat hij zo de harten van de soldaten kon winnen. Maar Charles werd niet toegestaan naar de kampementen te gaan. 23 juli / 2 augustus verliet hij Falkland en vertrok naar Perth en daarna naar Dumfermline. Daar kwam Charles de lerares Anne Murray tegen, die geholpen had bij de vlucht van zijn broer James II.
De populariteit van Charles onder de soldaten groeide, maar het bracht ook onrust en daarom werd hij weggestuurd naar Dunfermline. Na zijn vertrek werd het leger 'gezuiverd' en bijna honderd officieren en meer dan drie duizend manschappen werden ontslagen. De plaatsen van de officieren werden opgevuld door zonen van dominees, klerken en anderen, die geen ervaring hadden met het zwaard. Het Schotse leger was flink uitgedund.
Van de Kirk ofwel de Kerk van Schotland moest Charles een verklaring tekenen, waarin zijn schaamte en verdriet over zijn zonden werd uiteengezet en die van het Huis Stuart, in het bijzonder die van zijn vaders tegenstand tegen de Covenant en van zijn moeders afgoderij. En het bevestigde dat Charles papisme, bijgeloof, afgoderij en het episcopaat verafschuwde en dat hij de Covenant niet had getekend om zijn eigen doeleinden te bereiken. Charles weigerde het document te tekenen, maar hij was bang, dat hij net als zijn vader uitgeleverd zou worden aan de Engelsen als hij niet tekende. Na enkele veranderingen in de tekst tekende Charles op 15/25 augustus 1650 de verklaring. Als beloning werden de kroon en de scepter, werden van Stirling naar Dunfermline gebracht, ter voorbereiding van de kroning van Charles II tot koning van Schotland. (Bron tekst: Online Book, The King in Exile)
 
Bronnen:
Charles II van Engeland op Wikipedia
Portret van Charles II uit 1650
Portret van Willem II
Boek The King in Exile. pdf (93 Mb)